وقتی با متن یا کتاب ترجمه شده ای برخورد می کنید، کیفیت ترجمه مهمترین نکته در درک مطالب است. اگر نکات مهم ترجمه به درستی در متن لحاظ نشده باشد، خواننده در فهمیدن آن دچار مشکل می شود و در نهایت زحمات مترجمر بی نتیجه خواهد ماند.

به طور قطعی نمی توان گفت چه ترجمه ای از نظر کیفیت خوب و چه ترجمه ای بد است. باید یکسری فاکتورها را در ترجمه بررسی کرد تا بتوان درباره کیفیتش نظر داد. در این مقاله فرآیند سه مرحله ای را معرفی کرده ایم تا دقیقا برای ارزیابی کیفیت ترجمه چه کاری باید کرد. این مدل تقریبا برای تمامی ترجمه ها و پروژه مفید است.

تعریف کیفیت ترجمه – ترجمه باکیفیت چیست؟

ترجمه باکیفیت ترجمه ای است که معنای متن اصلی را به تصویر می کشد و به نحوی مناسب، عاری از هرگونه خطا و ناسازگاری درونی باشد.

این تعریف ۴ پارامتر تعیین کننده کیفیت ترجمه را مشخص می کند:

بنابراین می‌توانیم کیفیت ترجمه را با مشاهده اینکه آیا این چهار معیار را برآورده می کند، ارزیابی کنیم که با پرسیدن این چهار سوال می توانیم انجام دهیم:

برای پاسخ به این سوال که چگونه از کیفیت ترجمه کتاب مطمئن شویم، مدل ارزیابی ۳ مرحله ای را  در ادامه توضیح می دهیم. این مدل ارزیابی یک فرایند سیستماتیک است که برای تضمین کیفیت ترجمه می توان آن را به کار گرفت.

در این مرحله تنها روی معنا باید تمرکز کرد. وظیفه این قسمت این است که تمامی عبارات و کلمات در متن مبدا به درستی به زبان مقصد ترجمه شده باشند، بدون اینکه چیزی اضافه یا حذف شده باشد. برای انجام این کار ترجمه و اصل آن را، عبارت به عبارت یا جمله به جمله با هم مقایسه کنید.

در زمان انجام مقایسه از نظر معنایی روی عبارات کوتاه کار کنید. سعی کنید بیشتر از ۷ تا ۱۰ کلمه را برای مقایسه انتخاب نکنید. همانطور که در حال بررسی سطح عبارات و کلمات هستید می توانید اشتباهات تایپی و املایی یا گرامری را انتخاب کنید تا بعدا به بررسی‌شان بپردازید.

سه جنبه برای کیفیت عبارت ترجمه شده از نظر بیانی وجود دارد؛ طبیعی بودن، ابهام و سبک. برای تصمیم گیری در این باره باید زبان مادری داشته باشید. به سادگی متن ترجمه شده را با دقت بخوانید و به دنبال جمله ای باشید که غیرطبیعی به نظر برسد، خواندنش سخت است یا ممکن است اشتباه برداشت و تعبیر شود. هر چیزی باعث توقف شما شد مجددا باید بررسی شود. فقط افراد بومی هستند که می توانند کیفیت بیانی ترجمه را ارزیابی کنند.

در این مرحله باید یکپارچگی، قالب بندی و چیدمان را مورد بررسی قرار دهیم تا مطمئن شویم در سرتاسر متن سازگار و مناسب است. همچنین می توانید به صورت اختیاری غلط های املایی و دستوری را بررسی کنید.

 م. خ